Dnia 3 maja 1791 roku na Zamku Królewskim w Warszawie uchwalona została Ustawa Rządowa – nazwana później Konstytucją 3 Maja. Wprowadzała w Rzeczypospolitej ustrój monarchii konstytucyjnej. Było to wielkie wydarzenie, dające Polakom nadzieję na wzmocnienie podzielonego społeczeństwa i poprawę złej sytuacji kraju na arenie międzynarodowej. Reguły zawarte w Konstytucji ustalały na nowo organizację państwa oraz ustanawiały prawa i obowiązki wszystkich obywateli. Konstytucja była na ówczesne czasy bardzo nowoczesnym i postępowym dokumentem, pierwszym w Europie i drugim takim aktem prawnym na świecie. Jedynym krajem, który uchwalił własną, na dwa lata przed nami, były Stany Zjednoczone Ameryki. „Constitution of the United States of America” podpisany został we wrześniu 1789 roku.
Oryginał rękopiśmienny Konstytucji 3 maja początkowo był przechowywany w Wilanowie w zbiorach Archiwum Publicznego Potockich zgromadzonych przez Stanisława Kostkę Potockiego, uczestnika obrad Sejmu Czteroletniego. W latach 70. XIX wieku na mocy umów rodzinnych archiwum zostało przekazane do podkrakowskich Krzeszowic, a po 1945 roku powróciło do Warszawy i znalazło się w Archiwum Głównym Akt Dawnych.
E.I.Trojanowska
Zdjęcia: Polona BN